១០០- ដំណោះស្រាយបញ្ហាកូន

ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់សម្ដែងអំពីបុត្រ ៣ ប្រភេទគឺអតិជាតបុត្រ
អនុជាតបុត្រ និងអវជាតបុត្រ ដោយទ្រង់លើកយកសីល ៥ មកជា
គ្រឿងវាស់ដូចតទៅ ៖

អតិជាតបុត្រ កូនដែលខ្ពស់ជាងត្រកូល គឺឪពុកម្ដាយមិនមានសីល៥
តែកូនជាអ្នកមានសីល ៥ ។

អនុជាតបុត្រ កូនដែលស្មើនឹងត្រកូល គឺឪពុកម្ដាយមានសីល ៥
ហើយកូនក៏ជាអ្នកមានសីល ៥ ផងដែរ ។

អវជាតបុត្រ កូនដែលទាបជាងត្រកូល គឺឪពុកម្ដាយមានសីល៥
តែកូនជាអ្នកមិនមានសីល ៥ ។

ឪពុកម្ដាយក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ មានច្រើនណាស់ដែលគិតខំ
តែពីការរកប្រាក់ទុកឱ្យកូន ត្រូវការឱ្យកូនរៀនពូកែរៀនបានខ្ពស់
ធើ្វការងារស្រាល មានកិត្តិយស ប្រាក់ខែច្រើនមានបានធូរធារ។

ម៉ែឪដោយច្រើនមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះគុណធម៌ ឱ្យមាន
ក្នុងខ្លួនកូននោះទេ លទ្ធផលក៏គឺការខកចិត្ត យំបង្ហូរទឹកភ្នែក
កើតរោគសរសៃប្រសាទ ទាំងដែលកំពុងតែមានប្រាក់ច្រើន
ហ្នឹងឯង ។

ចេះតែតាមចិត្តកូនក្នុងផ្លូវខុស ថ្នមកូនមិនព្រមឱ្យកូនធើ្វអ្វីឡើយ
ដោយមានម៉ែមានឪឬមានអ្នកបម្រើធើ្វឱ្យស្រេចៗ កូនចង់បានអ្វី
ក៏ឱ្យ ចង់បានប្រាក់ប៉ុនណាក៏តាមចិត្តកូនគ្រប់យ៉ាង។

កូនក៏ក្លាយទៅដូចជាកូនទេវតា ប្រាថ្នាអ្វីក៏បានដូចចិត្តជាមនុស្ស
សំគាល់ខ្លួនខ្លាំង ពូកែចាយប្រាក់ តែកិច្ចការអ្វីៗមិនពូកែឡើយ
ដូចចាស់បុរាណពោលថា (ជើងមិនជាន់ដី ឬជាន់អាចម៍មាន់
មិនពៀច) ។

ការដែលត្រូវនោះ គឺសំដៅត្រង់បណ្ដុះបណ្ដាលនូវគុណធម៌
ឬសីលធម៌ឱ្យកើតមានក្នុងខ្លួនកូន គឺក្នុងចិត្តសន្ដានរបស់កូន
នៅតូចៗ ។ កាលកូនតូចមាននូវគុណធម៌ឬសីលធម៌ក្នុងចិត្ត

សន្ដានហើយ រមែងជាកូនកតញ្ញូមាននូវកតវេទិតាធម៌ចំពោះ
ម៉ែឪ គោរពនិងជឿស្ដាប់ដំបូន្មានរបស់មាតាបិតា ធើ្វតែការងារ
ល្អប្រសើរ នាំមកនូវការរីករាយចិត្តឱ្យដល់មាតាបិតា រាល់ពេល
ដែលនឹកឃើញដល់កូន ។

តែបើកូនខ្វះខាតនូវគុណធម៌ឬសីលធម៌ហើយ ទោះបីមានការចេះ
ដឹងក្នុងវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចជួយខ្លួនឱ្យរួចពី
អាក្រក់បានដែរ ។

បើមិនប្រញាប់បណ្ដុះបណ្ដាលនូវសីលធម៌ គុណធម៌ក្នុងចិត្តសន្ដាន
របស់កូនទុកតាំងតែពីកូននៅតូចទេ ឱកាសដែលកូននឹងបានទៅជា
មនុស្សល្អនោះ គឺពិតជាលំបាករក ។

រឹតតែលំបាករាល់ថ្ងៃទៅទៀត ព្រោះវិជ្ជាការខាងវត្ថុរឹតតែចម្រើន ចិត្ត
របស់មនុស្សក្នុងលោករឹតតែធ្លាក់ចុះ ចូលក្នុងការឃើញតែពីខ្លួនឯង
កាន់តែជ្រៅទៅ ចិត្តសន្ដានចេះតែកាចឡើងសាហាវឡើង ។

ដើមហេតុដែលសំខាន់គឺ ការប្រជែងគ្នាក្នុងរឿងវត្ថុសម្ភារៈ ម៉ែឪត្រូវ
ចេញទៅរកប្រាក់រឿុយៗ ហើយក៏អាចឃ្លាតឆ្ងាយពីកូនរឿយៗផង
ដែរ ។

ដោយហេតុនេះ រឿងមិត្តសម្លាញ់ទើបត្រូវបានមកជាបញ្ហាសំខាន់
របស់កូន។ ម៉ែឪដែលល្អ រមែងមិនបណ្ដោយតាមចិត្តកូនក្នុងផ្លូវ
ដែលខុសឡើយ នៅពេលដឹងថាកូនធើ្វខុសហើយ ក៏បានដាស់
តឿន ពេលខ្លះជេរ ពេលខ្លះមានរហូតដល់វាយទៀតផង ។

ចំណែកមិត្តសម្លាញ់របស់កូនវិញ មានតែពាក្យផ្អែមធើ្វអ្វីក៏បាន
ស្រេចតែចិត្ត មានតែសរសើរសូម្បីក្នុងផ្លូវខុសដូច្នេះ ទើបត្រូវ
ស្រឡាញ់មិត្តជាងម៉ែឪទៅទៀត ។

មនុស្សយើងកាលបើស្រឡាញ់គ្នាហើយ រមែងថ្នមចិត្តគ្នា ថែមទាំង
ព្យាយាមធើ្វអ្វីៗ តាមដែលមិត្តចូលចិត្ត ឬសំណូមពរ ។

ចំណុចងងឹត ឬចំណុចភ្លឺរបស់កូន នៅត្រង់នេះឯងបើគប់ជាមួយមិត្ត
ល្អ ក៏ជាសំណាងបុណ្យ តែបើគប់ជាមួយមិត្តអាក្រក់ ក៏នាំឱ្យខ្លួន
វិនាស ខូចអនាគត ទម្រាំតែដឹងខ្លួនវាហួសអស់ទៅហើយ ។

ហេតុម្យ៉ាងទៀង ដែលកូនៗ មិនមានការគោរពឬជឿស្ដាប់ម៉ែឪ
គឺព្រោះអាស្រ័យការប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ខ្លួនរបស់មាតាបិតា ដូចជា ៖

មិនបានឱ្យការកក់ក្ដៅដល់កូន ឱ្យប្រាក់ចាយឱ្យបាយបរិភោគ
និងអ្វីៗទៀតក៏ពិតហើយ ប៉ុន្តែបានជាភ្លេចថា មនុស្សយើងមាន
ទាំងកាយមានទាំងចិត្ត ។ ការឱ្យនូវអាហារគួរឱ្យទាំងផ្លូវកាយ
ទាំងផ្លូវចិត្ត ។

ធើ្វខ្លួនជាគំរូមិនល្អ លេងស្រី ញៀនស្រា ជាប់ល្បែងភ្នាល់ រកស៊ី
ខុសច្បាប់ ។ល។

តាមអំណាចខ្លាំងពេក ខ្វះការពិនិត្យហេតុផលនៅពេលកូនធើ្វអ្វី
ខុសបន្តិចបន្តួច ឬខុសធំគ្រាន់ទៅនោះចេះតែជេរប្រទេច វាយ
ទាត់ធាក់ ប្រើអំណាចគំរាមកំហែង ។ ជាការឈ្នះកូនតាមផ្លូវកាយ
តែមិនអាចឈ្នះកូនតាមផ្លូវចិត្តឡើយ ។ ការគ្រប់គ្រងល្អបំផុត
គឺត្រូវគ្រប់គ្រងផ្លូវចិត្ត ។

ស្រឡាញ់កូនតាមចិត្តខ្លួនពេក ត្រូវការឱ្យកូនធើ្វយ៉ាងនេះ យ៉ាងនោះ
ដូចជាត្រូវរៀនមុខវិជ្ជានោះ ត្រូវធើ្វការងារនេះ ដូច្នេះជាដើម ហាក់
ដូចជាកូនមិនមានចិត្ត មិនមានបេះដូងអ្វីខ្លួនឯងសោះអីចឹង។ បង្ខំកូន
តាមចិត្តខ្លួនឯងជាម៉ែជាឪពេក នាំឱ្យខូចមនោសញ្ចេតនា ។

រអ៊ូរទាំច្រើនពេក គ្រប់គ្នាមិនថាក្មេងឬចាស់រមែងមិនចូលចិត្ត
មនុស្សរង៉ែរអ៊ូរទាំឡើយ ។ អ្នកស្ដាប់មានការធុញទ្រាន់ តែអ្នក
ពោលចូលចិត្តតែខ្លួនឯង ។ ឪពុកម្ដាយបើចង់ឱ្យកូនៗនៅជិត
គួរតែប្រយ័ត្នត្រង់ចំណុចនេះ ។

ចិញ្ចឹមកូនឱ្យខ្ជិល គឺខ្លាចកូនហត់នឿយ ខ្លាចកូនលំបាកម្ល៉ោះ
ហើយ អ្វីៗធើ្វជួសកូនគ្រប់យ៉ាង ។ កូនធើ្វអ្វីៗខ្លួនឯងអត់កើត
ទាំងអស់ ធំៗកម្លោះ ក្រមុំអស់ហើយបោខោអាវខ្លួនឯងក៏មិន
ស្អាត ដាំបាយមិនឆ្អិន… ចូលក្នុងពាក្យចាស់ថា (ចិញ្ចឹមកូន
មិនឱ្យធំ) ។

មាតាបិតាមានកូនល្អ នៅពេលដែលនឹកដល់រឿងកូនហើយ ក៏
បានសប្បាយចិត្ត នេះក៏ជាផលបុណ្យដែលមាតាបិតាបានធើ្វ
ទុកមក ។

មាតាបិតាមានកូនមិនល្អ កូនកើតមកជាសត្រូវ កើតមកបំផ្លាញ
បង្កតែទុក្ខក្ដៅក្រហាយមិនចេះចប់ នេះគឺមកអំពីអកុសលកម្ម
ឱ្យផល ។

រឿងដែលត្រូវ យើងគួរសិក្សាអំពីជីវិត ទទួលការពិតប្រឹងធើ្វល្អ
ជាបន្ត កុំឱ្យខូចចិត្ត ។ ត្រូវយល់អំពីអកុសលវិបាកសូម្បីតែ
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ក៏ទ្រង់ទទួលនូវអកុសលវិបាកដែរ ។ ព្រះបាទ
ពិម្ពិសារជាព្រះអរិយបុគ្គល ត្រូវទទួលផលបាបយ៉ាងខ្លាំង
ហើយក៏សោយទិវង្គតទៅដោយសារកូនជាអ្នកសម្លាប់ ។

កុំគិតប្រៀបធៀបថា កូនគេមិនដូចជាកូនយើង ។ មនុស្សយើង
រមែងប្រព្រឹត្តទៅតាមកម្មរៀងៗខ្លួន ដូច្នេះតើឱ្យដូចគ្នាយ៉ាងម៉េច
ទៅ បើអាចជ្រើសរើសបាន គ្រប់គ្នាត្រូវជ្រើសយកតែអ្វីៗដែល
ល្អ គ្មានក្រ គ្មានឈឺ គ្មានកំណើតសត្វតិរច្ចានជាដើមឡើយ ។

កតញ្ញុតាធម៌ ជាភូមិឋានដ៏សំខាន់នៃគុណធម៌គ្រប់យ៉ាងផ្សេងទៀត
និងជាគ្រឿងសំគាល់ថាជាមនុស្សល្អ គួរបណ្ដុះបណ្ដាលឱ្យកើតមាន
ក្នុងចិត្តសន្ដានរបស់កូន ។

ចិញ្ចឹមកូនដោយហេតុផល ត្រូវតាមកូនក្នុងផ្លូវដែលត្រូវ ជំទាស់ក្នុង
ផ្លូវដែលខុស សរសើរក្នុងការងារល្អ អប់រំជានិច្ចក្រើនរំលឹកឱ្យបាន
ច្បាស់ ចំពោះកំហុសដែលកូនមាន អាចដាក់ទណ្ឌកម្មបានក៏ដាក់
ទៅ ។

បង្រៀនឱ្យកូនចេះប្រើគំនិត ដូចជាការងារមុខនាទីជាដើម ត្រូវ
បង្ហាត់ឱ្យកូនចេះប្រើគំនិតខ្លួនឯង ដោយមិនចាំបាច់ចង្អុលប្រាប់
គ្រប់មុខគ្រប់យ៉ាងនោះទេ ។

ប្រៀនឱ្យកូនចេះទទួលខុសត្រូវ គឺការងារអ្វីៗដែលកូនបានធើ្វ
បើខុសត្រូវចេះទទួលសារភាព ត្រូវចេះកែប្រែកុំឱ្យខុសដដែលៗ។
ការងារជាកិត្តិយសរបស់មនុស្ស បើមានកំហុសត្រូវទុកជាគ្រូ ។

ត្រូវចេះចិញ្ចឹមកូនឱ្យបានធំ កុំព្យាយាមចិញ្ចឹមកូនឱ្យតឿព្រោះម៉ែឪ
មិនអាចចេះតែនៅតាមចិញ្ចឹមកូនរហូត មួយជីវិតកូននោះបាន
ឡើយ។

ត្រូវតែជាគំរូល្អរបស់កូន កុំអនុវត្តតាមពាក្យដែលថា (ពុតគ្រូកុំត្រាប់
ច្បាប់គ្រូឱ្យយក) ឱ្យសោះ ។

ត្រូវស្រឡាញ់កូនដោយព្រហ្មវិហារឱ្យគ្រប់ទាំង ៤ កុំស្ដែងចេញឱ្យ
កូនដឹងថា ម៉ែឪស្រឡាញ់កូនមិនស្មើគ្នា (អគតិ) ។

គួររកឱកាសនាំកូនៗទៅវត្ត ស្ដាប់ធម៌ ឱ្យទាន រក្សាសីល ចម្រើន
ភាវនាតាមសមគួរ ជាពិសេសមុនកូនគេង ត្រូវបង្ហាត់ឱ្យកូនៗថ្វាយ
បង្គំព្រះ សូត្រធម៌ ថ្វាយបង្គំមាតាបិតាជានិច្ច ។

ត្រូវកុំភ្លេចថាយើងមានតួនាទីចិញ្ចឹមកូនឱ្យបានល្អ ហើយក៏កុំភ្លេចដែរ
ថា បើគេមិនចេះស្រឡាញ់សេចក្ដីល្អទេ វាជាបាបគ្រោះរបស់គេ

ពេលណាគេទទួលផល យូរៗទៅគេនឹងរាងចាល ។

កុំព្រមអត់សីលខ្លួនឯង ដោយព្រោះតែមុខរបរដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតខ្លួន
និងជីវិតកូនជាដើមឱ្យសោះ ។ សត្វកើតមកហើយ តែងស្លាប់ជា
ធម្មតា ធើ្វការរកស៊ីអ្វីក៏ស្លាប់ដែរ តែសូមឱ្យស្លាប់ជាមួយនឹងសីល។

១នាទី មានប្រយោជន៏

ស្រង់ចេញពី៖ សៀវភៅ មេរៀនជីវិត