គតិលោក ភាគ២: រឿង៖លោកសង្ឃសាងវិហារ

គតិលោក ឬច្បាប់ទូន្មានខ្លួន ភាគ២
រៀបរៀង ដោយ ឧកញ៉ាសុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ
ចម្លងតាមការផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបិណ្ឌត្យ
ព.ស ២៥៣៩

រឿងលោកសង្ឃសាងវិហារ

ថ្ងៃមួយមានបុរសពាលម្នាក់វាដឹងថា លោកគ្រូនោះមានប្រាក់៨០រៀល ទើបវាតែងកាយស្លៀកពាក់ហាក់ដូចជាដង្ខៅ​ឈើ មាន​ចៅ​ពាល​ម្នាក់​ទៀត​ធ្វើ​ជា​កូន​ឈ្នួល ដើរតាមក្រោយចូលទៅវត្ដនោះ ដល់ហើយវាឡើងទៅឯទីវិហារចាស់ ធ្វើកិរិយា ពុំ​នាំ​ពាក្យ​ចរចា​នឹង​អ្នក​ណា១​ឡើយ វា​ឲ្យ​កូន​ឈ្នួល​នោះ​ទាញខ្សែម្ខាងវាទាញម្ខាងវាវាស់ទទឹងបណ្ដោ យវិហារហើយ វាធ្វើសរសរខ្នាតដាក់សៀវ​ភៅ​វាស់​ព្រះ​វិហារ​នោះ​ទៅ​មក​តែ​ពីរ​នាក់​នឹង​កូន​ឈ្នួល។ ឯបណ្ដាភិក្ខុសា មណេរទាំងឡាយ ឃើញអាពីរនាក់ទាញខ្នាត វាស់ព្រះវិហារខ្លួនដូច្នោះ ​ក៏​សង្ស័យ​ទី​ទៃៗ លោក​ខ្លះ​ទៅ​ពិត​ទូល​លោក​ចៅអធិការ ចៅអធិការក៏នឹកសង្ស័យថា ឧបាសកគេមកវាស់វិហារ យើងនេះហេតុអ្វីអេះ! ទំនង​គេ​នឹង​ចង់​ជួយ​សាង​វិហារ​យើង​ដឹង បើ​ដូច្នេះ​គួរតែទៅស៊ើបសួរមើលឲ្យដឹងការ ថាហើយលោកចៅអធិការរៀបអាត្មាសុភាពដើរ​ទៅ ​រក​ចៅ​ពាល​នោះ ឯ​ចៅ​ពាល​យល់​លោក​គ្រូ​ចៅអធិការមកដល់ ក៏ធ្វើជាឈប់វាស់ តាំងសរសេរកត់ដាក់សៀវភៅ ហើយបែរទៅលើកដៃសំពះថា៖។

     លោកម្ចាស់នេះឬ ជាចៅអធិការវត្ដនេះ? ចំរើនពរ អាត្មានេះឯង ជាចៅអធិការ ករុណាម្ចាស់ព្រះវិហារនេះ ជា​មាន​លោក​អ្នក​ឯណា​គិត​ធ្វើ​ហើយ ឬ​ពុំមាន​ទេ? ចំរើន​ពរ ពុំមានលោកអ្នកឯណា មានសទ្ធាធ្វើទេ តែរូបអាត្មាភាពនេះ ឃោសនាញាតិញោម​ជើង​វត្ដ​បាន​បច្ច័យ​បន្ដិច​បន្តួច នឹង​ធ្វើ​ពុំ​ទាន់​បាន ចំរើន​ពរ អោបើដូច្នោះករុណាម្ចាស់ប្រោសមេ ត្ដាខ្ញុំករុណាសាងទៅដឹងវិហារនេះ ព្រោះខ្ញុំ​ព្រះ​ករុណា​ជា​ដង្ខៅ​ក្បូន​ឈើ​បាន​នាំ​មក​ហើយ តែពុំទាន់ដល់ទីនេះនៅឡើ យខ្ញុំព្រះករុណាចុះមក មើលទី នឹងដាក់ក្បូនឈើជាមុនឥឡូវ ឃើញ​ទី​កំពង់​វត្ដ​លោក​គ្រូ​ម្ចាស់​នេះ​ទី​ទូលាយ សប្បាយ​គួរ​ដាក់ចំណាយបាន មួយទៀតរឿងឈើធ្វើវិហារនោះ ខ្ញុំព្រះករុណាបានចាត់មកនឹងក្បូនជា​ស្រេច បើ​ខ្វះ​ខាត​ទៀត​សូម​លៃ​លក​យក​ឈើក្បូននោះថែមថយត្រាតែឲ្យគ្រប់ ករុណាម្ចាស់កុំព្រួយព្រះទ័យឡើយសូមតែកំលាំងជួយលើក​ជួយ​ដាក់​សែង​លី​ប៉ុណ្ណោះ​ចុះ ត្បិត​ខ្ញុំ​ព្រះ​ករុណាតិចគ្នានឹងធ្វើ។ ចំរើនពរ បានទេឯខាងកំលាំងសែងលីនោះជាភារៈ លើអាត្មាភាពចុះ។ ករុណា​ម្ចាស់​បើ​លោក​គ្រូ​ម្ចាស់​ជួយ​ផង​នោះ ការ​នោះយល់ជាកើតឆាប់។ ចៅពាលនិយាយប្រៀប ប្រាយបណ្ដើរ ធ្វើជាប្រើអាការៈបន្ដិចបើក​នាឡិកា​ដក​មើល​ម៉ោង​បន្ដិច​ធ្វើ​ជា​រើ​យក​ក្រដាស​ប្រាក់អំពីថង់ស្បែកមក រាប់ លោកចៅអធិការឃើញចៅពាលវាសំដែងចេញដូច្នោះ​ក៏​រឹត​តែ​ជឿ​ពេញ​ចិត្ដ​ហើយ​ថា ចំរើន​ពរ អញ្ជើញ​ញោម​ដង្ខៅ​ទៅឯកុដិសិន ករុណាមិនអីទេ ថាហើយក៏នាំកូនឈ្នួលទៅឯកុដិលោកចៅអធិការ ឲ្យ​ក្មេង​យក​កន្ទេល​ ថ្មី​ខ្នើយ​ថ្មី រៀប​ទទួល​ហើយ​អញ្ជើញ​ចៅពាលឲ្យអង្គុយ សមគួរហើយ ឲ្យក្មេងសិស្សដាំតែល្អស្ករល្អតាំងលៀង ចៅពាលនោះ ឯ​ចៅ​ពាល​ក៏​សន្ទនា​ប្រស្រ័យ​និយាយ​ពី​រឿង​ធ្វើ​វិហារនោះ ជាអនេកបរិយាយផ្សេងៗ។

     លោកចៅអធិការក៏រួសរាយសប្បាយចិត្ដព្រោះត្បិតត្រូវអារម្មណ៍ដែលសន្សំមកយូរហើយ លុះពេលល្ងាចចៅពាល ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​លា​ចុះ​ម្នី​ម្នា​ដើរ​ចេញ​មក​បន្ដិច ក៏គេចចូលទៅវិញ ហើយថា ករុណាម្ចាស់ ឥឡូវនេះកូនឈ្នួលវាសូមបើកប្រាក់ ខ្ញុំព្រះ​ករុណា​មាន​តែ​ក្រដាស​ប្រាក់​១០០ នឹង​ចែក​ចាយ​ពុំ​បាន សូមទានប្រាក់ដែលឃោសនានោះ សូមខ្ចីចាយសិន ទំរាំ តែខ្ញុំព្រះករុណាទៅប្ដូរពីផ្សារបាន ឬ​លោក​គ្រូ​ម្ចាស់​មិន​ជឿ​ចិត្ដ ក៏​សូម​និមន្ដ​យក​ប្រាក់ក្រដាស ១០០របស់ខ្ញុំព្រះករុណា ទុកជាសំខាន់ចុះ។ ឯលោក ចៅអធិការនោះ លុះ​អំណាច​ជឿ​ជាប់​ហើយ ទើប​ឆ្លើយ​ថា ចំរើន​ពរ​បាន​ទេ។ ថាហើយក៏ ចូលទៅក្នុងកុដិចាក់សោហិបបើកយកប្រាក់៨០ រៀលចេញមកឲ្យទៅដៃ​ចៅ​ពាល ចៅ​ពាល​ក៏​ទទួល​មួយ​រំពេច វេច​ដាក់​ក្នុងថង់ស្បែកហើយថា ករុណាម្ចាស់យកប្រាក់ក្រដាស១០០ របស់ខ្ញុំព្រះករុណាទុកជា​ដំណាង​ឬ​ដូច​ម្ដេច។ ចំរើន​ពរ​មិន​អីទេ អញ្ជើញ​យក​ទៅ​ចុះ ទុកនៅលើញោមដង្ខៅក៏ដូចជាទុកនៅលើអាត្មាភាពដដែល ការវិហារសីមានោះក៏​ស្រេច​នៅ​លើ​ញោម​ដង្ខៅ​ហើយ អញ្ជើញ​ទៅ ហើយ​សូម​មក​វិញ​កុំយូរពេក។

     ចៅពាលបានអោកាសហើយ ក៏ម្នីម្នាចេញទៅខាងផ្លូវមាត់ទន្លេ ដើរកាត់ភូមិក្រោម ត្រាដល់ភូមិជ្រោយចង្វា ចៅ​ពាល​នាំ​គ្នា​ចុះ​នាវា​(គឺ​ទូកដ) ឆ្លង​ដល់​ត្រើយ​ក្រុងភ្នំពេញ តាំងទិញស្រាបាយចំនី ឬ អាភៀនញៀនដល់ចូលរោងនាងកិន្នរីស្រីផ្កា មាស ដោយ​អំ​ពើ​ពាល​ហោង។ ឯ​លោក​ចៅ​អធិការ​នោះ​នៅរង់ចាំមើលក្បូនឈើជាយូរថ្ងៃ ក៏ពុំឃើញមានធ្លាក់មក ដល់១ឡើយ ម៉្លោះហើយរឹងជា​ទុក្ខ​ទោ​មនស្ស​នៅ លុះ​កន្លង​ខែ​១-២ ទៅ​ ក៏​កើត​វិប្បដិសារី រំលឹកឃើញសេចក្ដីដែលខ្លួន ឆោតខ្លៅ ឲ្យអាពាលដង្ខៅខ្ចីប្រាក់៨០ទៅស៊ីបាត់ជាម្ដង ទាំង​ពួក​ញាតិ​ញោម​ផង ក៏​នាំ​គ្នា​គឹក​កង​ស្ដី​បន្ទោស​លោក ចៅអធិការថា លោកអិតប្រាជ្ញាស្មារតីទៅជឿមនុស្សពាលអប្រីយ ឲ្យវា​បញ្ឆោត​យក​ប្រាក់​អស់ ខាន​សាង​ព្រះ​វិហារ ខ្លះ​ក៏អស់សទ្ធា លែងចេញ ប្រាក់ចូលឃោសនាទៀត លោកចៅអធិការ ក៏រឹងជាទុក្ខសល់សែន​ណែន​ឱរា​ព្រោះ​ពុំ​សម​ក្ដី​ប្រាថ្នា​ដោយ​ប្រការ​យ៉ាង​នេះ​ហោង។ ពាក្យក្មេងវាច្រៀងថា ពាលអើយចៅពាល ចេះវាស់វិហារ ឲ្យសង្ឃសង្ស័យ សង្ឃសាង​វិហារ មាន​មារ​ចង្រៃ កន្លង វិស័យ បង់ប៉ែតសិបរៀល។

     អើរឿងពាលនេះឯងស្ដាប់មើលចុះ សុទ្ធសឹងមានឧបាយផ្សេងៗ ធ្វើឲ្យអ្នកស្រុកទាំងលោកសង្ឃ នូវឧបាសកអោ យលុះ​ក្នុង​អំណាច​វា​បាន​នូវ​សេចក្ដី​ក្ដៅ​ក្រហាយដូចបាននិយាយមកនេះ ហេតុនោះទើបថា មនុស្សពាលនេះ គួរខ្លាចវា ណាស់ ពាលនេះមាន​ពុត​អំពើ​ធ្វើ​ពុំ​តែ​ម្យ៉ាង​ទេ សឹង​មាន​ច្រើន​យ៉ាងណាស់ពុំឈ្នះនឹងពណ៌នា មានពាលខ្លះប្រើមារយាទ យ៉ាងស្និទ្ធ ពាលខ្លះប្រើអំណាចកាច់​កិន​សង្កត់​កំហែង​លក់​ព្នៃ​អ្នក​ស្រុក ដោយ​អាង​ខ្លួនថាជាញាតិនិងអ្នកធំ។

ប្រភព៖ មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស